online accountလုံုျခံဳရန္သိထားသင့္ေသာအခ်က္မ်ား

သင့္ရဲ့ Online Account ေတြကို ဘယ္လို လုံျခဳံေအာင္ ထားမလဲ

ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ့ ကမၻာ့လူဦးေရရဲ့ ၃ ပုံ ၂ ပုံေလာက္ဟာ မိုဘိုင္းဖုန္းေတြ အသုံးျပဳေနသလို လူတစ္ေယာက္ဟာ ပ်မ္းမၽွတစ္ေန႔ကို ၄ နာရီေလာက္ အင္တာနက္ အသုံးျပဳျဖစ္ေနတယ္လို႔လည္း စစ္တမ္းေတြက ဆိုၾကပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာလည္း မိုဘိုင္းဆက္သြယ္ေရးနည္းပညာ တိုးတက္လာမႈေတြေၾကာင့္ မိုဘိုင္းဖုန္းအသုံးျပဳသူ အေရအတြက္ အလၽွင္အျမန္တိုးတက္လာေနသလို အင္တာနက္နဲ႔ လူမႈကြန္ယက္အသုံးျပဳမႈႏႈန္းကလည္း ထပ္ခ်ပ္မကြာ လိုက္ပါတိုးတက္လာေနပါတယ္။

ဒီလို အင္တာနက္ ဝက္ဘ္ဆိုက္ေတြ၊ Mobile Banking စနစ္ေတြနဲ႔ လူမႈကြန္ယက္ Account ေတြ အားလုံးဟာ လုုံျခဳံေရးအတြက္ Password စနစ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို အသုံးျပဳထားေလ့ရွိပါတယ္။ Password ေတြဟာ သုံးစြဲသူေတြရဲ့ ဘ႑ာေရးအခ်က္အလက္၊ အေႂကြးဝယ္ကတ္ အခ်က္အလက္နဲ႔ ကိုယ္ေရး အခ်က္အလက္ေတြကို ကာကြယ္ေပးနိုင္တဲ့ ခံစစ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း လူအမ်ားရဲ့ ေပါ့ေလ်ာ့မႈေတြေၾကာင့္ ဒီလို Password ေတြ အသုံးျပဳၿပီး ကာကြယ္ထားၾကတယ္ဆိုေပမယ့္လည္း Password က်ိဳးေပါက္မႈေတြ မၾကာခဏျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။ Hacker ေတြေျပာေနၾကစကားေလးကေတာ့ “Password တိုင္းဟာ ခ်ိဳးဖ်က္လို႔ရတယ္” ဆိုတာပါပဲ။

ကၽြန္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ အြန္လိုင္းအသုံးျပဳတဲ့အခါမွာ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ အျပဳအမူေတြနဲ႔ လက္မခံနိုင္ေလာက္တဲ့ အမွားအယြင္းေတြကို ျပဳလုပ္မိေနတယ္ဆိုရင္ အခုအခ်ိန္ကစၿပီး ရပ္ဆိုင္းသင့္ပါၿပီ။ မိမိတို႔ရဲ့ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ Account ေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ သတိထားျပဳမူသင့္တဲ့အခ်က္ေတြကို Akhayar က အႀကံေပးေဖာ္ျပခ်င္ပါတယ္။

(၁) လုံျခဳံမႈမရွိတဲ့ Password ကို မေရြးပါနဲ႔

လူအမ်ားက password ေတြကို မေမ့ေအာင္ ခပ္လြယ္လြယ္ နဲ႔ မွတ္ရလြယ္တဲ့ စာသားမ်ိဳးေတြ၊ မိမိနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ ေန႔စြဲမ်ိဳးေတြနဲ႔ ဖန္တီးထားေလ့ရွိပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ေတြဆိုရင္ “123456” နဲ႔ “password” တို႔လိုမ်ိဳး အလြန္လြယ္ကူလြန္းတဲ့ Password မ်ိဳးေတြကိုေတာင္ အသုံးျပဳေနၾကပါတယ္။ မိမိရဲ့ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ Online Account ေတြကို စိတ္ခ်လက္ခ် အသုံးျပဳခ်င္တယ္ဆိုရင္ ခန႔္မွန္းရလြယ္ကူတဲ့ Password ေတြကို ေရွာင္က်ဥ္ရမွာျဖစ္ၿပီးေတာ့ စာလုံးေရ ၁၂ လုံးထက္ ရွည္ၿပီး အကၡရာ၊ နံပါတ္နဲ႔ အျခားသေကၤတေတြပါ ပါဝင္တဲ့ Password မ်ိဳးကို ဖန္တီးၿပီး ေရြးခ်ယ္အသုံးျပဳသင့္ပါတယ္။

(၂) Two-Factor Authentication သုံးပါ

အခုေနာက္ပိုင္း Facebook အပါအဝင္ နာမည္ေက်ာ္ လူမႈကြန္ယက္ေတြ၊ Mobile Banking စနစ္ေတြနဲ႔ အင္တာနက္ ဝက္ဘ္ဆိုက္ေတြဟာ ၎တိုရဲ့ Log In စနစ္မွာ Two-Factor Authentication စနစ္ ထည့္သြင္း အသုံးျပဳလာပါတယ္။ ဒီစနစ္က Login ဝင္ေရာက္ခ်ိန္မွာ Password မွန္ကန္႐ုံနဲ႔ Account ထဲကို ဝင္ေရာက္ခြင့္မျပဳပဲ မိမိဖုန္းဆီကို Code နံပါတ္ေပးပို႔ၿပီး အဲဒီ Code နံပါတ္မွန္ကန္ေအာင္ ျဖည့္နိုင္မွ အထဲကို ဝင္ေရာက္ခြင့္ျပဳတဲ့ စနစ္တစ္မ်ိဳးပါ။ ဒီနည္းလမ္းကို အခ်ိဳ႕က အလုပ္ရႈပ္တယ္လို႔ ယူဆၿပီး အသုံးမျပဳၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီနည္းလမ္းဟာ စိတ္ခ်ရတဲ့ ကာကြယ္ေရးစနစ္တစ္ခုျဖစ္ၿပီးေတာ့ မိမိ Account ကို တစ္စုံတစ္ေယာက္က ဝင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနရင္လည္း အလြယ္တကူ သိနိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

(၃) Account အမ်ိဳးမ်ိဳးအတြက္ မတူညီတဲ့ Password ေတြ သတ္မွတ္ အသုံးျပဳပါ

ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ဝက္ဘ္ဆိုက္အမ်ားအျပားအျပင္ လူမႈကြန္ယက္ account တစ္ခုေတြေရာ E-mail စနစ္ေတြပါ အမ်ားအျပား အသုံးျပဳေနတာျဖစ္တာေၾကာင့္ Account တစ္ခုစီတိုင္းမွာ Password တစ္ခုစီ သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မွတ္ရလြယ္ေအာင္ အေကာင့္အားလုံးကို Password တစ္ခုတည္းသာ ဖန္တီးၿပီး အသုံးျပဳၾကတဲ့ သူေတြလည္း မနည္းပါဘူး။ ဒါဟာ အြန္လိုင္းအသုံးျပဳရာမွာ အလြန္မွားယြင္းတဲ့ အက်င့္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုျပဳလုပ္ျခင္းေၾကာင့္ မိမိရဲ့ Password ကို ဟက္ကာေတြ ရရွိသြားရင္ အျခားအေရးႀကီး Account ေတြပါ အကုန္ဆုံးရႈံးရမွာျဖစ္ပါတယ္။

(၄) Password ကို မေဝမၽွပါနဲ႔

လက္ရွိ ကမၻာေပၚက အင္တာနက္နဲ႔ စမတ္ဖုန္းအသုံးျပဳသူ ၃၁ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ သူတို႔ရဲ့ Password ေတြကို အျခားသူေတြနဲ႔ အကန႔္အသတ္မရွိ မၽွေဝထားၾကပါတယ္။ အမ်ားစုကေတာ့ ခ်စ္သူရည္းစား၊ အိမ္ေထာင္ဖက္နဲ႔ မိသားစုဝင္ေတြဆီကိုပါ။ ဒါဟာ အႏၲရာယ္မ်ားတဲ့ အျပဳအမူတစ္ခုျဖစ္တယ္လို႔ အြန္လိုင္းလုံျခဳံေရးပညာရွင္ေတြက သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။

(၅) Software ကို အျမဲတေစ Update ျပဳလုပ္ပါ

ဖုန္း OS ေတြ၊ ေဆာ့ဖ္ဝဲလ္ေတြနဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာ ပရိုဂရမ္ေတြဟာ မၾကာခဏ Update Version ေတြ ျပဳလုပ္ေပးေနပါတယ္။ Update တိုင္းမွာ လုံျခဳံေရးစနစ္ကို အဆင့္ျမႇင့္တင္မႈေတြ မၾကာခဏ ထည္သြင္းေပးထားတတ္တာမို႔ အျမဲတေစ Update ျပဳလုပ္ေနဖို႔လိုပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ အသုံးျပဳသူေတြက ေငြေၾကးကုန္က်မွာကို ႏွေမ်ာတာေၾကာင့္ Update ျပဳလုပ္ဖို႔ ဝန္ေလးတတ္ၾကပါတယ္။ အသစ္အသစ္ေသာ Virus ေတြ ေန႔စဥ္နဲ႔အမၽွေပၚထြက္လာေနတာေၾကာင့္ Update ပုံမွန္မလုပ္တာက အႏၲရာယ္မ်ားတဲ့ အေလ့အထတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

(၆) Public Wi-Fi ကြန္ယက္ေတြကို သတိထား အသုံးျပဳပါ

လူတိုင္းဟာ အခမဲ့ရရွိတဲ့ Public Wi-Fi ေတြကို အသုံးျပဳရတာကို သေဘာက်က်ပါတယ္။ သုံးစြဲသူေတြဟာ ေကာ္ဖီဆိုင္၊ စားေသာက္ဆိုင္ေတြ၊ အမ်ားျပည္သူနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ သက္ဆိုင္တဲ့့ေနရာေတြနဲ႔ ေလဆိပ္ေတြမွာရွိတဲ့ Public Wi-Fi ကြန္ရက္ေတြကေနတဆင့္ လူမႈကြန္ယက္ ဝက္ဘ္ဆိုက္ေတြ သုံးတာ၊ Email ေတြ စစ္ေဆးတာ၊ အင္တာနက္သုံးတာ၊ ေစ်းဝယ္တာေတြကို ျပဳလုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီ Wi-Fi ကြန္ရက္ေတြဟာ လုံျခဳံေရးအားနည္းတာေၾကာင့္  ကြန္ယက္အသုံးျပဳေနသူအခ်င္းခ်င္းရဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္ဝင္ေရာက္ၿပီး ခိုးယူလို႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Public Wi-Fi ကို သုံးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ခ်ိတ္ဆက္မႈကို လုံျခဳံမႈရွိေစဖို႔ encrypt လုပ္ေပးမယ့္ Virtual Private Network (VPN) တစ္ခုကို ဖန္တီး အသုံးျပဳတာက အေကာင္းဆုံးပါပဲ။

Ref: akhayar

http://www.myanmarandroidapp.com/2017/03/online-account.html

                    ေက်းဇူးတင္ပါတယ္…။